Itsas ugaztunek oso ondo egiten dute igeri urpean. Baina salbuespenak dira ugaztunen artean, ugaztun gehienontzat urpean egotea oso zaila baita. Ugaztunen birikek ezin dute oxigenorik erauzi uretatik, bistakoa da hori. Baina horrez gain, oxigenoarekin zerikusirik ez duten bestelako arazoak ditugu ugaztunok urperatzen garenean. Horietako bati urpekarien gaitza deitzen zaio, eta horixe izango da, hain zuzen ere, ondoren azalduko dugun kontua.

Nitrogenoa (78%) eta oxigenoa (21%) dira arnasten dugun airearen osagai nagusiak. Oxigenoa erregarri gisa erabiltzen dugu metabolismoan eta arnas sistema erabiltzen dugu eskuratu ahal izateko. Nitrogenoa, berriz, geldoa da; ez dugu behar eta ez dugu ezertarako ere erabiltzen. Ohiko baldintzen menpe, arnasten dugun nitrogenoaren zati txiki bat bakarrik pasatzen da odolera, eta disolbaturik igaroten da zati txiki hori. Baina urperatzerakoan, presio hidrostatikoa jokatzen hasten da eta, horren ondorioz, presio handien pean daude biriken barrunbean dauden gasak, sakoneraren arabera handitzen baita presioa. Izan ere, 10 m-ko 1 atm handitzen da. Beraz, itsas azalean dagoena (atmosferari dagokiona) 1 atm-koa bada, 2 atm-koa da 10 m-ko sakoneran eta segida horren arabera goratzen da hortik behera.
Ikus dezagun orain zein den urpekariek aurki dezaketen arazoa. Presioaren igoera dela eta, urpekariak arnasten duen airearen[1] nitrogenoaren presio partziala ere goratzen da eta, horren ondorioz, itsas mailan atmosferatik hartuko lukeena baino nitrogeno gehiago hartzen du urpekariaren odolak. Harturiko nitrogeno hori bertan geratzen da, odolean eta barne fluidoetan, disolbaturik. Baina itsas azalera itzultzen denean urpekaria, jaitsi egiten da presio hidrostatikoa eta, horrekin batera, biriketan dagoen gasen presio partziala ere. Odol eta barne fluidoetan disolbaturik zegoen nitrogenoa biriken barrunbera itzultzen da beherapen horren ondorioz eta, gero, kanporatua izaten da biriken barrunbetik.
Arazo larriak sor daitezke, hala ere, arinegi goratzen bada urpekaria. Arinegi goratuz gero, presioaren jaitsiera ere azkarregi gertatzen da eta, orduan, nitrogenoa ez da apurka-apurka barreiatzen biriken barrunbera. Baldintza horien pean gas-nitrogenozko burbuilak sor daitezke gorputz fluidoetan eta kalte larriak eragin ditzakete burbuila horiek. Izan ere, nitrogenozko burbuilek nerbioak estutu ditzakete, arteriak, zainak eta linfa-hodiak buxatu, eta halaber, erreakzio kimiko kaltegarriak eragin odolean.
Esan bezala, urpekariei gerta dakieken arazo larria da hori eta horrexegatik deitzen zaio urpekariaren gaitza. Baina itsas ugaztunei ez zaie horrelakorik gertatzen, nahiz eta oso arin urperatzen eta azaleratzen diren askotan. Itsas ugaztunek urpekarien gaitza ez pairatzearen arrazoia ez dago guztiz argi, baina badirudi birikak hustutzen dituztela urperatu baino lehen. Horrela jokatuz, biriken barrunbean ez da geratzen nitrogenorik (oxigenorik ere ez) eta biriketan ez badago, odolera ere ez da iragaten eta odolean ez dagoen nitrogenoak ezin dezake burbuilarik sor.
Itsas txakurrei dagokienez ez dago zalantzarik: frogaturik dago birikak hustutzen dituztela urperatu aurretik. Baleen kasuan, berriz, ez dago horren argi, baina euren birikak oso txikiak dira eta argi dago urperatzerakoan berehala kolapsatzen direla. Kolapsaturik egonik ez da ezer geratzen birika- barrunbean.
Baina birikak hain arin kolapsatzen badira, nondik ateratzen dute itsas ugaztunek arnas egiteko behar duten oxigenoa? Hori, beste egun batean ikusiko dugu.
[1] Arazo honi dagokionez, berdin da aire konprimituaz beteriko botilatik harturiko airea den edo biriken barrunbean dagoena den.