Monday, May 25, 2009

Iragazle erraldoiak



Iragazle mikrofagoez aritu ginen aurreko sarrera batean baina mikrofagoak, -edo mikrofago hutsak-, ez diren animalia iragazleak ere badira; oso ezagunak gainera. Zenbait arrain elikatzen dira ura iragaziz. Horien artean daude marrazo erraldoia (Cetorhinus maximus) (13 m-ko luzera) eta marrazo balea (Rhincodon typus) (23 m-ko luzera), ozeanoetako arrainik handienak, hain zuzen ere. Uretan igeri egiten edo igeri egoten bizi diren animalia txikiak (baina ez, halabeharrez mikroskopikoak) iragaziz elikatzen dira biak.
Hegaztien artean ere badira animalia iragazleak, flamenkoak (Phoenicopterus generokoak) bezala. Mokoaren lamelei esker harrapatzen dituzte ur esekiduran eta jalkinetan bizi diren alga eta krustazeo txikiak. Iragazi egiten dituzte eta, iragazteaz gain, jateko onak direnak hautatu eta baliorik gabeko jalkin-partikulak baztertu egiten dituzte.
Iragazle handienak, baina, baleak dira, munduko animalia handienak, hain zuzen ere. Euphasiacea ordeneko kideak diren “krill” izeneko krustazeo txikiak jaten dituzte baleek; izkirak dira, 3-5 cm-ko luzerakoak. Antartiko Itsasoan 500 milioi tona krill daudela kalkulatu da. Multzotan egoten dira eta multzo bakoitzak bi milioi tona izan ditzake. Balea urdinak eguneko lau tona jaten du.
Baleek migrazio bidaia oso luzeak egiten dituzte. Udaberrian poloetara hurbiltzen dira, janari ugaria baitago udaberrian eta udaren hasieran zehar. Poloen inguru horietan hiru bat hilabete ematen dute eta jaten dutenari esker gantz erreserba handiak pilatzen dituzte. Gantz horren funtzioa bikoitza da, gainera. Batetik, larruazalaren azpian gordetzen dutenez, isolatzaile termiko aparta da eta hori oso ondo datorkie ur hotz horietan bizi ahal izateko. Eta bestetik, udaren amaieran migratzen dute berriro eta alde tropikal edo azpitropikaletara abiatzen dira, ugaltzera. Ugal sasoian kasik ez dute jaten baina larru azpiko lipido-geruza ur epeletan behar ez dutenez, ugal sasoian zehar balearen energi iturri nagusia bilakatzen da koipe edo gantz hori.Azkenean, ura iragaziz harrapaturiko krill hori da baleen energi iturri nagusia, bai itsas hotzetan bizi diren bitartean bai eta, geroago, ugal sasoia heltzen denean ere.

0 comments: