Aurreko sarrera batean arrain katadromo eta anadromoei buruz aritu ginen. Espezie anadromo batez, izokinaz, arituko gara oraingo honetan. Anadromoa izanik, harreman konplexua eta aldakorra du izokinak ingurumenaren kontzentrazio osmotikoarekin. Aurreko beste bi sarreretan azaldu ditugu ur gezetako arrainek (“Mira cómo beben…”) eta itsas arrainek (“Itsasoan urak handi…”) dituzten arazoak urarekin eta gatzekin. Izokinak arazo berberak ditu, baina beste modu batera: orain batzuk eta gero besteak. Meritu handiagoa, beraz, izokinarena!Izokinak ibaietan ateratzen dira arrautzetatik eta ibaietan ematen dituzte beren bizi zikloaren lehen aldiak. Izokin horiei “parr” izena ematen zaie. “Parr” izeneko izokin gazteek, ur sarrerari ekidin behar diote eta gatzen galeraren arriskuaren aurka borrokatu behar dute, beste ur gezetako arrainek bezala. Baina gauzak aldatuko dira itsasora doazenean, itsasoko uraren gatzen kontzentrazioa oso garaia baita, izokinaren barne fluidoena baino askoz ere garaiagoa.
Hori dela eta, bere ur eta gatzen balantzeari dagozkion lanak aldatu behar ditu izokin gazteak itsasora joateko prestatzeko. Hortaz, ura ez edatetik ura edatera, kontzentrazio apaleko gernu asko ekoiztetik kontzentrazio garaiko gernu gutxi ekoiztera eta, -deigarriena dena-, brankien bitartez gatzak eskuratzetik, gune beretik gatzak kanporatzera igaro behar dute. Edatearen kontua erraz alda daiteke, jokaera bat baino ez da; eta gernu kontzentrazioari zein ekoizpenari dagozkienek ere, ez dute aparteko zailtasunik. Baina korapilotsuagoa da hirugarren aldaketa.
Ur gezetako arrainen brankien epitelioko zelulek sodio eta kloruro ioiak barneratzen dituzte. Eta aurkako lana egiten dute itsas arrainen brankien epiteliokoek. Beraz, aurkako lana egin behar dute izokinen brankiek egoera batean eta bestean. Hori egin ahal izateko ezin erabil ditzakete zelula berdinak. Hortaz, kontzentrazio batetik bestera igarotzeko, gatzak kanporatzen dituzten zelula berriak sortzen ditu brankiaren epitelioak, “kloruro zelulak” izenekoak. Hormonen kontrolpean daude bai kloruro zelulak sortzea bai eta beste egitura anatomiko edo ezaugarri berriak garatzea ere. Aldaketa horiek guztiak gertatu ondoren itsasoratzeko prest dago izokina. “Smolt” izena ematen zaio orduan.
Kontu horiek guztiak ondo ezagutzen dira egun, izokinen hazkuntzarako ezinbesteko ezagutzak baitira. Izan ere, izokinen biologia ezezaguna zenean, haztegietan hiltzen ziren izokinak askotan. Bizi ziklo osoa bete behar da espezie honen hazkuntza intentsiboan, eta horretarako, ur gezatik ur gazirako iragapena kontrolpean egin behar da urmaeletan. Espeziearen biologia ezezaguna zenean, uraren gazitasuna arinegi aldatzen zen askotan, izokinak prest egon gabe. Eta parr gazteak hil egiten ziren orduan. Hori dela eta, izokinen hazkuntza ez zen arrakastatsu bilakatu parr-smolt iragapenaren xehetasunak ondo ezagutu arte. Geroztik, etengabe joan da gora izokinaren hazkuntza. Izan ere, munduan gehien kultibatzen den itsas arraina da eta, Europan adibidez, hazkuntza jarduera guztien salmentaren ia erdia dagokio izokinen hazkuntzari.
Argazkia: Hans-Petter Fjeld (Creative Commons Attribution Sharealike 2.5)”